Echodruk
Hierboven zie je een echodruk. Een echodruk? Nooit van gehoord, wat is dat? Ik ga proberen simpel uit te leggen hoe die ontstaat. Stel je een ouderwets drukpersje zoals het mijne voor: er ligt een drukvorm, bijvoorbeeld een zetsel of een linosnede, op een vlak drukbed. Links van het drukbed ligt een cilinder bekleed met een zgn. legger. Door te draaien aan een hendel rolt de cilinder van links naar rechts over de drukvorm en voert een te bedrukken vel papier over de ingeïnkte vorm heen. Aan de rechterkant schuift de cilinder het bedrukte papier eruit. Vervolgens draai ik met de hendel de cilinder terug naar links en kan ik een nieuwe afdruk gaan maken. Nu kunnen er bij dat terugdraaien wel eens inktresten van de drukvorm op de legger terechtkomen (dat hoort niet, maar het gebeurt toch, zoals met zoveel dingen 😉), en die inktresten kunnen een (vage) afdruk maken op de achterkant van het volgende drukvel. Om dat te voorkomen leg ik voordat ik de cilinder weer terug laat rollen een ander vel papier (een zgn. smetvel) op de drukvorm of het zetsel. De vage afdruk komt dan niet op de legger te staan maar op dat smetvel. Ik gebruik soms hetzelfde smetvel voor een hele drukgang, maar ik leg het natuurlijk niet elke keer heel precies neer. Zo komen er vele (vage) afdrukken van dezelfde drukvorm steeds iets verschoven over elkaar heen, als echo’s, en dat geeft soms een heel leuk resultaat.
Heeft zo’n afdruk een speciale naam? Ik dacht aan weerdruk, keerdruk, tegendruk, maar dat is het allemaal niet. Ik heb het aan collega-margedrukkers gevraagd, en hun suggesties vond ik interessant, maar de termen die zij voorstelden dekten geen van alle precies de lading. Daarom heb ik zelf de naam “echodruk” verzonnen.
Doorgaans gooi ik mijn smetvellen na afloop van het werk weg of, als ze er aardig uitzien, gebruik ik ze als cadeaupapier. Maar de echodruk op de foto vind ik zo bijzonder dat ik hem signeer en hem “Echodruk 1” noem. Wie weet kan ik als ik nieuw drukwerk maak, met een beetje geluk nog meer mooie echodrukken produceren.
